Każda osoba, która ma pozwolenie na pobyt w Szwajcarii, ma obowiązek samodzielnie zadbać o ubezpieczenie zdrowotne dla siebie i przebywających z nią bliskich. Od momentu przekroczenia szwajcarskiej granicy po otrzymaniu dokumentu zezwalającego nam na pobyt, mamy trzy miesiące na wybranie Kasy Chorych. Nie warto z tym zwlekać, ponieważ ubezpieczyciel i tak zobowiąże nas do zapłacenia składek za każdy miesiąc, licząc od daty przyjazdu do kraju, która widnieje na pozwoleniu na pobyt. Pozwolenie na pobyt otrzymujemy po jakimś czasie od momentu zameldowania się w szwajcarskiej Gminie z powodów administracyjnych. Dlatego wiążącą datą, od której liczy się nasz pobyt, jest data na zameldowaniu w Gminie, która to data zostanie potem umieszczona na naszym pozwoleniu. Jeżeli więc w ciągu trzech miesięcy od tej daty nie spełnimy obowiązku ubezpieczeniowego, niektóre szwajcarskie ubezpieczalnie, oprócz oczywiście naliczenia składek wstecz, mogą też nałożyć karę, przykładowo o wartości 50 proc. miesięcznej składki doliczanej dodatkowo do ubezpieczenia przez kilka kolejnych miesięcy.
W Szwajcarii obowiązek sprawdzenia, czy dana osoba jest ubezpieczona, ma każda gmina, ale z kontrolą bywa różnie, więc zdarzają się przypadki, że ktoś nie płaci ubezpieczenia całymi miesiącami. Lepiej jednak nie ryzykować i od razu uwzględnić składki na obowiązkowe ubezpieczenie zdrowotne w comiesięcznym budżecie. Tym bardziej że brak ubezpieczenia stwierdzony przez urzędników może skutkować zawarciem przez nich w naszym imieniu ubezpieczenia, co wiąże się z najwyższymi stawkami i karami. Koszty leczenia w Szwajcarii nie są najtańsze – wręcz przeciwnie, są bardzo wysokie, dlatego najlepiej od razu po przyjeździe wybrać odpowiednie ubezpieczenie zdrowotne i zabezpieczyć się na wypadek, gdybyśmy wylądowali w szpitalu, czy potrzebowali porady specjalisty.
Obowiązkowe w Szwajcarii jest podstawowe ubezpieczenie zdrowotne (Grundversicherung), które obejmuje m.in. wizyty u lekarza pierwszego kontaktu i specjalistów. Dodatkowo, osoby, którym pracodawca nie opłaca ubezpieczenia od wypadków (niepracujące lub pracujące przez mniej niż 8 godzin tygodniowo u jednego pracodawcy) muszą opłacać je samodzielnie w kasie chorych. Warto wiedzieć, że szwajcarskie ubezpieczenie wypadkowe działa także poza godzinami pracy oraz w przypadku niektórych ubezpieczycieli (jeśli jesteśmy ubezpieczeni poprzez kasę chorych) jest częścią tzw. Jahresfranchise, czyli wkładu własnego, od którego zależy wysokość comiesięcznych składek. Wysokość składek zależy również od miejsca zamieszkania w Szwajcarii. Posługujemy się tutaj kodem pocztowym Gminy, w której jesteśmy zameldowani. Różnica może być bardzo duża za to samo podstawowe ubezpieczenie. Dlatego też konkretne, indywidualne wyliczenie składek jest możliwe po bezpośrednim określeniu naszych danych adresowych.
Dostępne są różne modele podstawowego ubezpieczenia. Między innymi „wolny wybór lekarza”, „lekarz domowy”, „model kontaktu telefonicznego” i inne. Przystosowanie modelu ubezpieczenia do konkretnej osoby jest tu bardzo ważne. Należy wybrać takie podstawowe ubezpieczenie zdrowotne, żeby ułatwić sobie kontakt z lekarzem, szybkie uzyskanie ewentualnej pomocy. W zależności od wybranego modelu ważna będzie np. odległość do placówki medycznej, znajomość języka (istnieje możliwość wyboru polskiego lekarza, których w Szwajcarii jest całkiem dużo) i wiele innych szczegółów, które należy wziąć pod uwagę, wybierając model ubezpieczenia.
Usługi zawarte w ubezpieczeniu podstawowym nie pokrywają wszystkich najważniejszych potrzeb, związanych z opieką medyczną w Szwajcarii. Dlatego większość mieszkających tu osób decyduje się na uzupełnienie go dobrowolnymi dodatkami (Zusatzversicherung). Niektóre z nich są konieczne, aby nasze zdrowie, koszty leczenia w Szwajcarii były w pełni ubezpieczone. Najważniejsze z nich to np. pokrycie kosztów transportu karetką oraz kosztów leczenia i pobytu w szpitalu poza Kantonem, w którym jesteśmy zameldowani (jeśli trafimy do placówki szpitalnej w innym Kantonie, ubezpieczenie podstawowe pokrywa różnice w cenie tylko do wartości taryfy miejsca zamieszkania, resztę musimy zapłacić sami, co zwykle nie jest tanie). Transport medyczny w ubezpieczeniu podstawowym jest zabezpieczony do bardzo niewielkiej kwoty. Dlatego konieczne jest wykupienie dodatku rozszerzającego zakres ubezpieczenia w tej kwestii. Bez tego dodatku, w przypadku konieczności dalszego transportu koszty tej usługi, którymi możemy być obciążeni, są bardzo wysokie i sięgają nawet do kilku tysięcy franków. Dla osób często przebywających za granicą koniecznością jest też, aby ich polisy zawierały pakiety ubezpieczenia za granicą Szwajcarii.
W kwestii ubezpieczeń dodatkowych w ofercie szwajcarskich ubezpieczycieli znajdziemy szereg pakietów dotyczących wielu innych usług medycznych, zwrotów, refundacji. Warto je przejrzeć i wybrać te, które będą dla nas najlepsze i okażą się nam naprawdę przydatne. Jest tu między innymi wypłata określonej kwoty za każdy dzień pobytu w szpitalu, również kwoty zryczałtowanej za pobyt w szpitalu (nawet do 2500 franków), zapewnienie wyższego standardu szpitalnego, wybór specjalisty w danej dziedzinie lekarskiej, szereg pakietów dla dzieci (aparaty dentystyczne, zabezpieczenie pobytu rodziców w szpitalu wraz z chorym dzieckiem, i wiele innych). Są pakiety dotyczące refundacji części kosztów za okulary, pomoce medyczne, a także fitnessu, basenu, masaży, medycyny alternatywnej, planowanych zabiegów leczniczych za granicą i wiele innych. Pakiety ubezpieczeń dodatkowych nie są drogie. Stanowią niewielki procent składek na ubezpieczenie podstawowe, a dają nam bardzo duże możliwości i duże bezpieczeństwo. Dlatego warto zapoznać się z tymi pakietami ubezpieczeń zdrowotnych, wybrać najlepsze dla siebie i potem z nich korzystać.
IInaczej niż w przypadku ubezpieczenia podstawowego, Kasa Chorych ma prawo odmówić nam objęcia ubezpieczeniem dodatkowym w przypadku, kiedy jesteśmy np. przewlekle chorzy, w trakcie terapii czy planujemy operację. Aby zweryfikować naszą sytuację, ubezpieczyciel wymaga wypełnienia szczegółowej ankiety na temat naszego stanu zdrowia.
Co jest ważne:
Jahresfranchise – określenie jej wysokości stanowi część każdej Umowy Ubezpieczeniowej. Jest to nasz udział własny w kosztach leczenia ambulatoryjnego i szpitalnego w ciągu jednego roku (uwaga: franchise nie dotyczy usług medycznych związanych z wypadkiem). W praktyce wygląda to w ten sposób, że zwrot lub refundację kosztów tego leczenia otrzymamy wówczas, gdy koszty leczenia przekroczą wartość ustalonej w Umowie franchise. Progi kwot franchise dotyczące osób dorosłych można wybrać z kwot: 300, 500, 1000, 1500, 2000 i 2500 franków. Wybór dla dzieci jest w kwotach: 0, 100, 200, 400 i 600 franków. Wartość franchise ma bezpośredni wpływ na wysokość składek miesięcznych, jakie będziemy ponosić, wykupując szwajcarskie ubezpieczenie zdrowotne. Im wyższa franchise tym składka będzie niższa i odwrotnie. Dlatego wybór jej wysokości powinien być przemyślany i dostosowany do indywidualnych, możliwie przewidywalnych przyszłych potrzeb leczenia czy wizyt w gabinetach lekarskich.
Następnym kosztem własnym, jaki ponosimy, korzystając z usług medycznych w Szwajcarii wykupując ubezpieczenie, jest „Selbstbehalt”. Jest to 10% kwot za wszystkie usługi medyczne rocznie, jakie występują po wyczerpaniu kwoty franchise. Kwota „Selbstbehalt” nie może jednak przekroczyć 700.00 franków (osoby dorosłe) i 350.00 franków (dzieci) w ciągu roku. Jest to głównie spowodowane tym, żeby osoby, które pokryły już koszty swojego udziału w leczeniu, nie chodziły do lekarzy bez wyraźniej konieczności, nie kupowały niekoniecznych leków, licząc się z tym, że muszą ponieść 10% kosztów.
Istnieje również dodatkowy, indywidualny koszt niezależny od powyższych. Jest to kwota 15 franków za każdy dzień pobytu w szpitalu, który musimy pokryć osobiście. W wyjątkowych przypadkach głównie dotyczących leczenia dzieci, kobiet ciężarnych istnieje możliwość odstąpienia od płacenia franchise i Selbstbehalt. Są to już szczegółowe przepisy, które mają zastosowanie w momencie, kiedy taki przypadek nastąpi.
Najtańsze ubezpieczenie zdrowotne w Szwajcarii bywa w praktyce najdroższe i wcale nie najlepsze. Oszczędzając kilkanaście franków na miesięcznej składce, narażamy się na stratę setek, a nawet tysięcy w przypadku choroby, leczenia szpitalnego. Dlatego, przed podpisaniem Umowy Ubezpieczeniowej trzeba się zastanowić, dowiedzieć się co taka Umowa zawiera, na co jesteśmy ubezpieczeni, a na co nie. Oszczędzić sobie i bliskim niepotrzebnych kosztów oraz strat. Najczęściej spotykane informacje od Polaków nowo przybyłych do Szwajcarii – „ja chcę jak najtaniej, jestem zdrowy i nie mam zamiaru się tu leczyć, przyjechałem tu zarabiać, a jak coś, to pojadę do lekarza do Polski”. Nic bardziej błędnego. Jeżeli to ubezpieczenie zdrowotne nie byłoby tu obowiązkowe, większość nie ubezpieczałaby się w ogóle. Tylko jak coś się stanie, to koniec, koniec marzeń o poprawie swojej sytuacji finansowej i bardzo często powrót do kraju z długami.
Jest wiele przykładów na to, jak nasze błędne podejście do kwestii taniego ubezpieczenia właśnie w Szwajcarii zmarnowało szansę na „lepsze życie”. Koszt ubezpieczenia w formie miesięcznych składek to kilka tysięcy franków rocznie. Musimy je płacić, czy chcemy, czy nie. Ale jak już je płacimy, to zabezpieczmy się najlepiej jak to możliwe i wiedzmy przede wszystkim, jak i na co jesteśmy ubezpieczeni. Fakt, że mieszkamy w Szwajcarii, żyjemy tu i pracujemy, stwarza nam bardzo duże możliwości, żeby nasze życie w tym kraju było szczęśliwe i bezpieczne. Jeżeli nasz pobyt w Szwajcarii jest planowany na dłuższy okres, musimy zadbać o kwestie finansowe, ale również, a może przede wszystkim o swoje zdrowie i bezpieczeństwo – dla siebie i swoich bliskich…
To pokrótce najważniejsze informacje dotyczące zasad funkcjonowania obowiązkowych podstawowych i dodatkowych ubezpieczeń zdrowotnych Szwajcarii. Jeszcze jedną bardzo ważną informacją jest ta, że jeżeli po podpisaniu Umowy Ubezpieczeniowej i w czasie jej trwania, nasza sytuacja finansowa się pogorszy, można zwrócić się do Gminy o pomoc. Praktycznie w każdym uzasadnionym przypadku tę pomoc otrzymamy. Polega ona na tym, że przez okres mniejszych zarobków nasze składki na ubezpieczenie będą proporcjonalnie mniejsze, refundowane, aż do momentu poprawy naszej sytuacji.